Encyklopedia Administracji Publicznej MW Pivot Skin

DOBRA PUBLICZNE – w ujęciu normatywnym (ekonomicznym) to dobra niewykluczalne i nierywalizacyjne, czyli takie dobra, które konsumowane przez jedną osobę mogą być jednocześnie konsumowane przez innych. D.p. cechują się zerowym kosztem krańcowym ich konsumpcji przez dodatkową osobę oraz bardzo wysokim kosztem wykluczenia jakiejkolwiek jednostki z konsumpcji. Ze względu na wymienione cechy korzystanie z nich musi być darmowe, co nadaje im charakter dóbr pozarynkowych. Dobra, które spełniają warunki definicji, określa się mianem czystych dóbr publicznych. Ze względu na ich cechy, dobra te nie byłyby efektownie dostarczane przez sektor prywatny. Musi zatem istnieć sektor publiczny, który zapewni ich podaż. Jako przykład cz.d.p. podawane jest światło latarni ulicznej. Nie da się go bowiem podzielić pomiędzy przechodniów ani zabronić komukolwiek możliwości korzystania ze światła. D.p. można także definiować w ujęciu pozytywnym, zgodnie z którym uznaje się za nie dobra, które są dostarczane przez publiczne organizacje kolektywne (państwo, samorząd terytorialny, organizacje międzynarodowe). Zakres d.p. w ujęciu pozytywnym nie jest zdeterminowany jedynie czynnikami ekonomicznymi, ale także uwarunkowaniami społeczno-historycznymi. Istnieją bowiem dobra, które są uznawane za społecznie pożądane lub społecznie niepożądane, w zależności od rozwoju cywilizacyjnego i panującej doktryny społecznej. Katalog d.p. nie ma charakteru obiektywnego i jest zależny od czasu, miejsca, rozwoju cywilizacyjnego i społecznego i niejednokrotnie sięga po zagadnienia aktualnie panującej w danym miejscu i czasie doktryny tak politycznej, jak i filozoficzno-etycznej [ T. Strąk ].

Literatura: Sektor publiczny w Polsce i na Świecie. Między upadkiem a rozkwitem, red. J. Kleer, Warszawa 2005 ■ J.E. Stiglitz, Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2004 ■ T. Strąk, Modele dokonań jednostek sektora finansów publicznych, Warszawa 2012.