Komisje regulacyjne rządu i kościołów
Z Encyklopedia Administracji Publicznej
KOMISJE REGULACYJNE RZĄDU I KOŚCIOŁÓW – specjalne organy, skupiające przedstawicieli administracji rządowej oraz określonych kościołów i związków wyznaniowych, powołane w celu zwrócenia podmiotom wyznaniowym majątku nieruchomego, przejętego nieprawnie przez państwo w okresie istnienia PRL. Są to: Komisja Majątkowa ds. Kościoła Katolickiego (działała w l. 1990–2011), Komisja Regulacyjna ds. Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Komisja Regulacyjna ds. Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, Komisja Regulacyjna ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich, Międzykościelna Komisja Regulacyjna. Podstawą prawną działania czterech k.r. są ustawy indywidualnie określające stosunek państwa do danego kościoła lub związku wyznaniowego, uchwalone w l. 1989–1997. Międzykościelna Komisja Regulacyjna (utworzona w 1998, dotyczy sześciu kościołów) działa na podstawie ustawy z 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. K.r. są ciałami parytetowymi. Minister właściwy ds. wewnętrznych w porozumieniu z władzami kościelnymi określa ich strukturę, tryb działania i wysokość wynagrodzenia dla ich członków oraz personelu pomocniczego. Obsługę biurową k.r. zapewnia Zespół Obsługi w Departamencie Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych w strukturach ministerstwa podległego ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych. K.r. są organami sprawującymi sui generis wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych. Postępowanie przed nimi ma charakter mediacyjno-polubowny, od ich orzeczeń nie przysługuje odwołanie. Rezultatem przeprowadzonego postępowania regulacyjnego może być przywrócenie kościelnym osobom prawnym własności nieruchomości, przyznanie nieruchomości zamiennej, przyznanie odszkodowania. Możliwe jest także zawarcie ugody przed zespołem orzekającym k.r. W praktyce zainteresowane strony chętnie korzystały z tego rozwiązania [ B. Górowska ].
Literatura: D. Walencik, Regulacja spraw majątkowych związków wyznaniowych, [w:] Bilateralizm w stosunkach państwowo-kościelnych, red. M. Bielecki, Lublin 2011.