Encyklopedia Administracji Publicznej MW Pivot Skin

ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE – działalność organów administracji publicznej (rządowej i samorządowej) będąca istotnym elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym (kluczowa część systemu bezpieczeństwa narodowego, która obejmuje organy władzy publicznej oraz kierowników jednostek organizacyjnych wykonujących zadania dotyczące bezpieczeństwa narodowego, a także organy doradcze, aparat administracyjny, procedury funkcjonowania oraz związaną z nimi infrastrukturę). Z.k. tworzą cztery wzajemnie powiązane i przebiegające równolegle grupy czynności, określane mianem faz (etapów): 1. zapobieganie sytuacjom kryzysowym (syt.kr.) – minimalizowanie ryzyka (prawdopodobieństwa oraz skutków) wystąpienia zagrożeń, które realizowane jest przede wszystkim przez stanowienie prawa, np. przeciwpożarowego, oraz jego egzekwowanie; 2. przygotowanie do przejmowania kontroli nad syt.kr. poprzez realizację zaplanowanych działań – planowanie cywilne i plany z.k. (obejmujące w szczególności procedury reagowania kryzysowego), ćwiczenia oraz edukacja społeczna; 3. reagowanie na syt.kr. w przypadku ich wystąpienia – pomoc poszkodowanym i ograniczanie strat materialnych, realizowane w sposób skoordynowany przez instytucje wyspecjalizowane w zapewnianiu bezpieczeństwa, tj. służby, inspekcje, straże; weryfikacja fazy przygotowawczej; 4. usuwanie skutków syt.kr. oraz odtwarzanie zasobów i infrastruktury krytycznej (tj. infrastruktury kluczowej dla → bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, służącej zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców) – np. szacowanie strat, pomoc finansowa oraz zapewnienie podstawowych warunków bytowych dla ewakuowanej ludności. Przez syt.kr. rozumie się sytuacje wpływające negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska (,,obszar poszkodowanych” – większa skala skutków zagrożeń i wynikającej z nich reakcji społecznej) oraz wywołujące znaczne ograniczenia w działaniu właściwych przedmiotowo organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków (,,obszar odpowiedzialnych” – niedostatek sił [zasobów ludzkich] oraz środków [zasobów materialnych, w tym finansowych], a także metod [sposobów] umożliwiających skuteczne funkcjonowanie), skutkujący koniecznością koordynacji oraz wspomagania podejmowanych działań. Syt.kr. konstytuuje z.k., umiejscawiając realizowane w jego ramach zadania między tzw. zagrożeniami codziennymi, jak np. kolizje drogowe (wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia, niewielkie skutki, ograniczona reakcja społeczna, brak koordynacji oraz wspomagania reagujących służb, inspekcji i straży, brak dodatkowych uprawnień władczych) a zagrożeniami szczególnymi, sprowadzającymi się do stanów nadzwyczajnych, tj. stanu klęski żywiołowej, stanu wyjątkowego i stanu wojennego (niskie prawdopodobieństwo wystąpienia, katastrofalne skutki, dramatyczna reakcja społeczna, niewystarczalność zwykłych, dotychczas stosowanych środków konstytucyjnych, prowadząca do zmian w zasadach działania organów władzy publicznej oraz zwiększenia zakresu ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela). (→ organizacja zarządzania kryzysowego) [M. Brzeziński]

Literatura: M. Brzeziński, Sytuacja kryzysowa w rozumieniu ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym – analiza pojęcia, ,,e-Politikon” 2013, nr 6 ■ W. Skomra, Zarządzanie kryzysowe. Praktyczny przewodnik, Wrocław 2016.