Fundacja

FUNDACJA – jedna z form → organizacji pozarządowych w Polsce, podstawą prawną jest ustawa o fundacjach. Do założenia f. wymagany jest co najmniej jeden fundator. Założenie f. następuje w drodze aktu notarialnego lub spadku. F. musi mieć określony cel, a cel ten musi mieć charakter społecznie lub gospodarczo użyteczny. Z chwilą rejestracji f. staje się niezależna od fundatora, a odpowiedzialność za jej działania przejmuje organ zarządzający (zarząd). F. podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego – sąd dokonuje wpisu po stwierdzeniu, że czynności prawne stanowiące podstawę wpisu zostały podjęte przez uprawnioną osobę/organ i są ważne. W przeciwieństwie do → stowarzyszeń f. nie ma charakteru korporacyjnego, to znaczy, że nie można zostać członkiem f. Statut f. musi przewidzieć jej organy oraz sposób ich powoływania. Zarząd jest organem powoływanym obowiązkowo, poza tym tworzone są inne organy, najczęściej organ kontroli, np. rada fundacji lub komisja rewizyjna. Organami często powoływanymi w f. o charakterze eksperckim są rady programowe lub rady naukowe. F. podlegają kontroli państwowej w zakresie legalności, a w przypadku otrzymania środków publicznych również celowości, skuteczności, efektywności i rzetelności. Polski model funkcjonowania f. jest porównywalny do wielu modeli krajów europejskich: wymaga zdefiniowania celu f. oraz aprobaty państwa (rejestracji w sądzie), wymaga wniesienia wkładu założycielskiego/fundatorskiego, określa preferencje podatkowe dla f., określa preferencje podatkowe dla darczyńców indywidualnych i korporacyjnych [ Ł. Małecki-Tepicht ].

Literatura: P. Adamiak, B. Charycka, M. Gumkowska, Polskie organizacje pozarządowe, Warszawa 2015 ■ G. Salole, Ogólny przegląd zakresu działania fundacji w Europie: granice typologii, [w:] Rola i modele fundacji w Polsce i w Europie, red. M. Arczewska, Warszawa 2009 ■ M. Wawrzyński, Fundacje w Polsce, Warszawa 1997.