Bezstronność

BEZSTRONNOŚĆ – jedna z podstawowych zasad, którymi powinni kierować się wszyscy działający w imieniu państwa. Max Weber zakładał, że prawdziwy urzędnik powinien działać zgodnie z maksymą sine ira et studio, czyli bez gniewu i stronniczości, te emocje bowiem są zarezerwowane dla polityka. W pojęciu bezstronności mieszczą się takie cechy, jak: uczciwość, wyższość interesu publicznego nad interesem prywatnym, profesjonalna niezależność, jawność i otwartość dostępu obywateli do informacji o działalności administracji publicznej, prawo do sprawiedliwego wysłuchania i sprawiedliwości proceduralnej (uczciwe wykonywanie przez funkcjonariuszy publicznych zadań powierzonych im przez prawo). Zasada bezstronności oznacza także zakaz podejmowania bez zgody przełożonego dodatkowych prac i zajęć. Urzędnik administracji publicznej nie demonstruje zażyłości z osobami znanymi ze swej działalności publicznej: politycznej, religijnej, społecznej, gospodarczej. B. jest wyrazem jego obiektywnego działania, a zarazem jest odwrotnością stronniczości oraz interesowności. Jest gwarancją rządów prawa, wymaga zachowania zgodnego ze społecznym postrzeganiem tej wartości. Idea b. funkcjonuje nierozłącznie z ideą → neutralności politycznej poprzez zakaz tworzenia partii politycznych i uczestniczenia w nich, publicznego manifestowania poglądów politycznych i innych. Obowiązek zachowania b. oznacza, że każda decyzja winna być wolna od przynależności do grupy interesu. Przestrzeganie tej zasady wiąże się z gwarancją, że wszyscy obywatele, niezależnie od swoich poglądów politycznych i przynależności partyjnej, płci, rasy, wyznania, statusu społecznego i majątku będą traktowani równo. Urzędnik administracji publicznej rozstrzyga kwestie związane z interesem publicznym, interesem państwowym i interesem indywidualnym. Urzędnik administracji publicznej traktuje równo obywateli, grupy etniczne, grupy społeczne bez względu na: wygląd, płeć, rasę, kolor skóry, wiek, wyznanie, status majątkowy, status społeczny, stan cywilny, przynależność polityczną, orientację seksualną, niepełnosprawność. Nie podlega naciskom i nie przyjmuje żadnych zobowiązań wynikających z pokrewieństwa, pracy, znajomości czy też przynależności partyjnej [ J. Itrich-Drabarek ].

Literatura: J. Itrich-Drabarek, The Civil Service in Poland – Theory and Experience, Frankfurt am Main 2015 ■ J. Itrich-Drabarek, Etyka zawodowa funkcjonariuszy służb państwowych, Warszawa 2016.