Demokracja deliberatywna

DEMOKRACJA DELIBERATYWNA – publiczny proces porozumiewania się i rozważenia różnych poglądów, polegający na wydobyciu argumentów, które prowadzą do rozwiązania problemu lub ustalenia konsensusu. Podstawą jest twierdzenie, że istotą demokracji jest deliberacja, czyli komunikacja oparta na argumentacji, dążeniu do prawdy i porozumienia. Podstawą deliberacji jest dążenie do osiągnięcia kompromisu w przedmiotowych sprawach. Prawdziwa deliberacja powinna być: wolna od wpływu politycznego, otwarta, jawna i prowadzona dla dobra ogółu, a nie interesu partykularnego, wolna od przymusu, żaden z jej uczestników nie może być marginalizowany ani faworyzowany – zakłada się równość uczestników procesu deliberacji, każdy ma takie same szanse wypowiedzenia się w konkretnej sprawie, zgłaszania propozycji czy argumentów. Podstawową zasadą jest dyskusja, dialog i komunikacja w najważniejszych sprawach publicznych oraz owartość na tematy poruszane w jej toku. Zwolennicy deliberacji twierdzą, że decyzja polityczna, aby uzyskać legitymizację, nie musi zostać podjęta w wyniku głosowania, ich zdaniem może być ona wynikiem procesu argumentacji wolnej od przemocy i przymusu. Do najbardziej popularnych technik deliberacji należą: sondaż deliberatywny, sądy obywatelskie, technika otwartej przestrzeni (spotkania otwarte), warsztaty Charette, panel obywatelski, spacer badawczy, mapa interaktywna [ E. Szulc-Wałecka ].

Literatura: J. Hebermas, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2005 ■ W. Misztal, Dialog obywatelski we współczesnej Polsce, Lublin 2011.