Naczelny Sąd Administracyjny

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY (NSA) – konstytucyjny organ władzy sądowniczej, sąd drugiej instancji w systemie sądów administracyjnych rozpoznający skargi kasacyjne od wyroków lub postanowień kończących postępowanie przed sądem administracyjnym pierwszej instancji (wojewódzkim sądem administracyjnym – wsa). NSA ponadto podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie wsa oraz uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej. Do kognicji NSA należy również rozstrzyganie sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz sporów kompetencyjnych między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Środkiem uruchamiającym postępowanie jest skarga kasacyjna, co do której obowiązuje przymus adwokacki (skarga musi zostać sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, w sprawach podatkowych także przez doradcę podatkowego, w sprawach z zakresu własności przemysłowej przez rzecznika patentowego). NSA został wprowadzony do systemu sądownictwa w 1980 r. jako sąd jednoinstancyjny z ośrodkami zamiejscowymi, poddany nadzorowi judykacyjnemu Sądu Najwyższego. Od 1 stycznia 2004 r. wskutek wprowadzenia dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego NSA funkcjonuje jako sąd drugiej instancji, sprawujący nadzór nad działalnością sądów administracyjnych pierwszej instancji (wsa). W skład NSA wchodzą: prezes NSA (powoływany przez prezydenta RP na sześcioletnią kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA), wiceprezesi NSA oraz sędziowie. Organami NSA są: prezes NSA, Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA i Kolegium NSA. NSA ma siedzibę w Warszawie (→ sądownictwo administracyjne) [ A. Mirska ].

Literatura: Polskie sądownictwo administracyjne – zarys systemu, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017.