Upartyjnienie administracji publicznej

UPARTYJNIENIE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ (nadmierne upolitycznienie) – nadmierna ingerencja polityków w funkcjonowanie administracji publicznej. Upartyjnienie administracji publicznej oznacza zastąpienie kryteriów merytorycznych przy naborze, selekcji, awansie, nagrodach i karach dyscyplinarnych – kryteriami politycznymi. Charakterystyczny dla upartyjnionej administracji publicznej brak stabilności zatrudnienia nie tylko oznacza brak poczucia bezpieczeństwa pracy, brak zabezpieczeń przed jej utratą, ale i wpływa na łatwość poddawania się presji korupcyjnej. Zjawisko upartyjnienia administracji według Barbary Kudryckiej występuje w co najmniej trzech przypadkach: gdy zwiększa się liczba osób z poparciem politycznym, gdy powoływane są w administracji nowe organy polityczne lub opiniodawczo-doradcze oraz gdy władza nie działa na rzecz interesu publicznego, lecz kieruje się interesem partyjnym. Skutkiem nadmiernego upolitycznienia jest też stanowienie polityki zorientowanej bardziej na realizację interesów partii rządzącej niż na dobro wspólne. Rządzenie w przypadku nadmiernego upartyjnienia utożsamiane jest z systemem patronażu, łupów politycznych, w którym administracja publiczna stanowi najważniejszy cel, nagrodę, która należy się zwycięzcom wyborów. Z patologiczną partyjnością łączy się pojęcie nomenklatury partyjnej, oznaczającej zlanie się aparatu partyjnego z aparatem państwowym poprzez kierowanie na stanowiska urzędnicze osób wskazanych i popieranych przez partię polityczną, często pełniących funkcje partyjne. Osoby przyjęte na skutek interwencji politycznej według Jana Bocia przeważnie nie kierują się interesem służby publicznej, nie muszą legitymować się wiedzą, kwalifikacjami i umiejętnościami, lecz tylko posłuszeństwem wobec partii, która skierowała ich do tej pracy. W efekcie upartyjnienie administracji dotyczy także innych działań, w tym o charakterze merytorycznym (→neutralność polityczna) [ J. Itrich-Drabarek ].

Literatura: J. Boć, Administracja a obywatel, [w:] Administracja publiczna, red. A. Błaś, J. Boć, J. Jeżewski, Warszawa 2003 ■ J. Itrich-Drabarek, Służba cywilna w Polsce – teoria i praktyka, Warszawa 2012.