Nadzór

NADZÓR – kategoria prawnoustrojowa, według Jacka Jagielskiego obejmująca wszystkie elementy składające się na kontrolę oraz dająca możliwości władczej ingerencji w działalność danego podmiotu w celu modyfikacji tej działalności w kierunku ustalonym przez sprawującego nadzór, w ramach posiadanych przezeń kompetencji. N. to pojęcie szersze niż → kontrola. Według Jerzego Starościaka n. zawsze obejmuje kontrolę, ale wykonywanie kontroli nie musi się łączyć z możnością stosowania środków nadzorczych. Według Huberta Izdebskiego, nadzór to oparte na upoważnieniu ustawowym uprawnienie do władczego wkraczania przez organ nadzorczy w samodzielną działalność organu nadzorowanego, lecz wyłącznie na podstawie ustawy: w przypadkach w niej wskazanych oraz z punktu widzenia kryteriów i za pomocą środków w niej określonych. Zdaniem Jagielskiego n. to przewidziana prawem możliwość podejmowania w ramach określonego układu organizacyjnego przez dany podmiot (nadzorujący) nie tylko sprawdzania i oceniania innego podmiotu (nadzorowanego), ale także stosowania wiążącej ingerencji w jego działalność (stan) w celu skorygowania jej w pożądanym kierunku, zgodnym z przyjętymi punktami odniesienia. Tradycyjnie wyróżnia się dwa rodzaje kryteriów n.: 1. szeroko rozumianą celowość, czyli zgodność ze standardami należytego działania w danej dziedzinie oraz gospodarność i rzetelność; 2. legalność, czyli zgodność nadzorowanej działalności z prawem. N. pełni funkcję ochronną i funkcję wspierającą. Środki n. podzielić można się na trzy grupy. Po pierwsze, są to środki n. dotyczące organów (np. ustanowienie organu komisarycznego, odwołanie organu jednoosobowego, lub rozwiązanie organu kolegialnego), po drugie, środki n. dotyczące aktów prawnych (np. uchylenie, zawieszenie wykonania czy zatwierdzenie) oraz – po trzecie – środki n. dotyczące osób (odwoływanie, wnioskowanie o odwołanie, zawieszenie w czynnościach, powoływanie spośród przedstawionych kandydatów, zatwierdzanie wyboru). Środki n. mogą mieć charakter korygujący, np. zaopiniowanie, zatwierdzenie, uzgodnienie, wstrzymanie realizacji decyzji, zarządzenie zastępcze, stwierdzenie nieważności [ J. Itrich-Drabarek ].

Literatura: H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2004 ■ J. Jagielski, Kontrola administracji publicznej, Warszawa 2007 ■ J. Starościak, Zarys nauki administracji, Warszawa 1971.