Samorządowe kolegia odwoławcze/en

SAMORZĄDOWE KOLEGIA ODWOŁAWCZE – państwowe jednostki budżetowe będące organami wyższego stopnia w rozumieniu przepisów k.p.a. i ordynacji podatkowej w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.), o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Głównym zadaniem s.k.o. jest sprawowanie kontroli instancyjnej i nadzoru pozainstancyjnego nad działalnością j.s.t. w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. S.k.o. działają w obszarach swojej właściwości miejscowej, która jest ustalana rozporządzeniem prezesa rady ministrów (rok 2019 – funkcjonuje 49 kolegiów). W skład s.k.o. wchodzą członkowie etatowi i pozaetatowi. Członkostwa w s.k.o. nie można łączyć z innymi funkcjami: mandatem posła lub senatora, mandatem radnego lub członkostwem w organie wykonawczym j.s.t.; zatrudnieniem w urzędzie gminy, starostwie lub urzędzie marszałkowskim; członkostwem w kolegium regionalnej izby obrachunkowej. Etatowego członkostwa kolegium nie można łączyć również z zatrudnieniem na stanowisku sędziego, asesora sądowego i prokuratora oraz zatrudnieniem w tym samym województwie w administracji państwowej. Organami s.k.o. są prezes oraz zgromadzenie ogólne (prezes, wiceprezesi i pozostali członkowie). Do kompetencji prezesa należy w szczególności kierowanie pracami s.k.o, reprezentowanie go na zewnątrz, wyznaczanie przewodniczących składów orzekających czy wydawanie postanowień sygnalizacyjnych (w przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w pracy organu j.s.t.). Spośród kompetencji zgromadzenia ogólnego wymienić należy m.in. uchwalanie regulaminu organizacyjnego kolegium, wybór członków komisji konkursowej i kandydatów na prezesa kolegium. S.k.o. są organami właściwymi w szczególności do rozpatrywania odwołań od → decyzji administracyjnych, zażaleń na postanowienia, ponagleń, żądań wznowienia postępowania lub stwierdzania nieważności decyzji. Co do zasady, kolegium orzeka w składzie trzyosobowym po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym. Orzeczenia, co do zasady, wydawane są w formie decyzji albo postanowień. Przy orzekaniu członkowie składów orzekających są związani wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującego prawa (niezależność orzekania). Kontrolę nad orzecznictwem s.k.o. sprawują sądy administracyjne, natomiast organem nadzoru w zakresie działalności administracyjnej s.k.o. jest prezes rady ministrów. [B. Węglarz]

Literatura: R. Bucholski, J. Jaśkiewicz, A. Mikos-Sitek, Samorządowe kolegia odwoławcze w systemie administracji publicznej, Warszawa 2016 ■ M. Kotulski, Samorządowe kolegia odwoławcze: wybrane uwagi na tle ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych, „Samorząd Terytorialny” 2001, nr 6.