Stosunki międzyrządowe/en

STOSUNKI MIĘDZYRZĄDOWE, INTERGOVERNMENTAL RELATIONS – pojęcie stosowane w szczególności w anglosaskich krajach federalnych (USA, Kanada, Australia), dotyczące relacji o charakterze sieciowym pomiędzy różnymi władzami publicznymi, o charakterze dzielenia władzy publicznej wymiany, rywalizacji, negocjacji, kooperacji, w obszarze realizacji zadań państwa. Stos.międzyrz. nazywane są „federalizmem w działaniu”. Podmioty stos.międzyrz. dzielą, wymieniają zasoby i działania dla realizacji uzgodnionych celów. Przyczyną wzrostu znaczenia stos.międzyrz. są problemy, które przekraczają konstytucyjnie rozgraniczone kompetencje rządu centralnego i podmiotów federacji (stanów, prowincji, krajów itp.) oraz wzrastające współzależności pomiędzy politykami publicznymi realizowanymi na różnych poziomach władz publicznych. Stos.międzyrz. zakładają najczęściej zinstytucjonalizowane formy współpracy pomiędzy rządem centralnym a podmiotami federacji oraz innymi jednostkami samorządowymi w postaci np. „szczytów” administracyjnych, rad, komitetów międzyrządowych o charakterze ogólnym i branżowym (np. do spraw systemu finansów federalnych, polityki społecznej i edukacyjnej.). W przeciwieństwie do rozstrzygnięć o charakterze ustrojowym dotyczących federacyjnej struktury państwa, stos.międzyrz. dotyczą codziennej kooperacji pomiędzy rządami (poziomu centralnego, podmiotów federacji) w obszarach wspólnej lub koniecznej odpowiedzialności. Formy stos.międzyrz. ulegają zmianie w związku w ewolucją form federalizmu (wykonawczy, kooperatywny, fiskalny itp.). Generalną ramą stos.międzyrz. są relacje konstytucyjne. Istotnymi elementami stos.międzyrz. są kwestie poddziału odpowiedzialności za zadania publiczne, negocjacje dotyczące finansowania programów realizowanych w krajach federacji przez rząd centralny. W naukach politycznych obserwować można tendencję do poszerzania pojęcia stos.międzyrz. na władze samorządowe, nie tylko w krajach o ustroju federalnym. Dotyczy to w szczególności krajów o silnej pozycji władz samorządowych i stosujących → zasadę pomocniczości (subsydiarności). [D. Długosz]

Literatura: T. Wieciech, Ustroje federalne Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii, Kraków 2009.