Efektywność

EFEKTYWNOŚĆ (ang. efficiency) – oznacza najlepsze możliwe do osiągnięcia efekty z danych nakładów. W ekonomii powszechnie uznawaną definicję e. sformułował Vilfredo Pareto – w jego ujęciu jest to taka alokacja czynników produkcji, przy której jest niemożliwe zwiększenie produkcji jednego dobra bez zmniejszenia produkcji innego dobra. Miarą e. w tym ujęciu jest odległość pomiędzy relacją produktów do nakładów dla analizowanej jednostki a relacjami pomiędzy produktami i nakładami, które tworzą zbiór najlepszych możliwych kombinacji. E. odnosi się zatem do relacji: produkty/nakłady (czyli do produktywności) lub koszty (wydatki) / produkty (czyli do kosztu jednostkowego). Tak zdefiniowana e. określana jest mianem całkowitej e., zwanej także e. ekonomiczną lub e. kosztową, na którą składa się e. alokacji nakładów oraz całkowita e. techniczna, obejmująca czystą e. techniczną oraz e. skali. E. ma zarówno wymiar ilościowy, jak i jakościowy, który obejmuje takie parametry, jak koszty usług, czas reakcji, odsetek błędów i niewłaściwie wykonanych usług publicznych, dostępność usług oraz zadowolenie obywateli z usługi. E. jest także podstawową kategorią prakseologiczną. Zasada e. działania w ujęciu prakseologicznym może być wyrażona w dwóch różnych postaciach: zasady wydajności oraz zasady oszczędności. Zastosowanie zasady wydajności oznacza, że działanie jest tym efektywniejsze, im większe uzyskuje się w nim efekty przy ponoszeniu określonych nakładów. Zastosowanie z kolei zasady oszczędności oznacza, że działanie jest efektywniejsze, im mniejszych wymaga nakładów do uzyskiwania określonych efektów [ T. Strąk ].

Literatura: P. Modzelewski, System zarządzania jakością a skuteczność i efektywność administracji samorządowej, Warszawa 2009 ■ J.E. Stiglitz, Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2004 ■ T. Strąk, Modele dokonań jednostek sektora finansów publicznych, Warszawa 2012.