Konflikt interesów

KONFLIKT INTERESÓW – problem konfliktu interesu publicznego i interesu prywatnego należy do grupy trudno definiowalnych, choć podejmuje się wiele prób w celu określenia jego istoty. Pewną podpowiedzią jest art. 13 Rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy z 11 maja 2000 r., która genezę konfliktu interesu dostrzega w sytuacji, kiedy „interes prywatny osoby pełniącej funkcję publiczną wpływa, bądź wydaje się wpływać, na bezstronne i obiektywne wykonywanie jej oficjalnych funkcji”. Sformułowana w Rekomendacji definicja interesu prywatnego osoby pełniącej funkcję publiczną dotyczy jakiejkolwiek korzyści dla niej, jej rodziny, osób spokrewnionych, przyjaciół i osób albo organizacji, z którymi ma albo miała ona kontakty gospodarcze lub polityczne. Główny ciężar odpowiedzialności za określenie, czy wystąpił konflikt interesu, spoczywa na osobie pełniącej funkcję publiczną, a jej odpowiedzialność wyraża się w świadomości istnienia aktualnych bądź potencjalnych konfliktów interesów, podjęciu środków w celu uniknięcia takiego konfliktu, powiadomieniu zwierzchnika w jak najszybszym czasie o wystąpieniu konfliktu, wreszcie „przestrzeganiu każdej końcowej decyzji nakazującej wycofanie się z takiej sytuacji, która powoduje uwikłanie się w konflikt”. Konflikt interesów w administracji publicznej dotyczy naboru i zatrudnienia w administracji publicznej, otrzymywania prezentów, aktywności politycznej, nielegalnego lobbingu, nepotyzmu, powiązań z organizacjami sektora prywatnego i organizacjami pozarządowymi, dostępu do informacji publicznej, wykorzystania pozycji służbowej dla celów pozasłużbowych, interesów finansowych oraz konfliktu między lojalnością wobec urzędu a lojalnością wobec partii politycznej, która na ten urząd skierowała daną osobę. Dostrzeżenie i analiza relacji między administracją publiczną a grupami interesu pozwoliło wyodrębnić w politologii podejście zwane policy network. Termin ten oznacza układ powiązań podmiotów, których celem staje się promowanie określonych programowych rozstrzygnięć, prowokowanych przez obie strony i przynoszących im realne korzyści. Polega to na tym, że powiązania między obu stronami mają charakter stały, asymetryczny i symbiotyczny, w których agendy publiczne ze zrozumiałych powodów dysponują większymi wpływami i dostępem do zasobów niż grupy interesu. Max Weber zauważył, że rozrost rządu i sektora publicznego wynikał m.in. z żądań, jakie stawiały grupy interesu wobec rządu [ J. Itrich-Drabarek ].

Literatura: K. Będuch i in., Przegląd zagranicznych rozwiązań w dziedzinie etyki w administracji publicznej, [w:] Etyczne aspekty działalności samorządu terytorialnego, red. J. Filek, Kraków 2004 ■ R. Herbut, Administracja publiczna – modele, funkcja, struktura, [w:] Administracja i polityka. Wprowadzenie, red. A. Ferens, I. Macek, Wrocław 1999 ■ J. Itrich-Drabarek, The Civil Service in Poland – Theory and Experience, Frankfurt am Main 2015.