Organizacja pozarządowa

ORGANIZACJA POZARZĄDOWA (ang. non-governmental organization – ngo) – jest prawną formą organizowania się obywateli, umożliwiającą realizację konstytucyjnego prawa do stowarzyszania się. O.p. (organizacje trzeciego sektora) są umiejscowione pomiędzy sektorem publicznym (administracją publiczną) a sektorem prywatnym (przedsiębiorstwami). Cechą konstytutywną o.p. jest niezależność od organów rządowych oraz prowadzenie działalności nienastawionej na zysk. Do sektora o.p. przynależy wiele podmiotów przybierających zróżnicowane formy prawne (→ fundacje, → stowarzyszenia). W Polsce o.p. to niebędące → jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia. Mogą być nimi także partie polityczne, związki zawodowe, jak i niemające osobowości prawnej np. stowarzyszenia zwykłe, uczelniane organizacje studenckie, koła gospodyń wiejskich. Nie są zaliczane do o.p.: podmioty zaliczone do sektora finansów publicznych (np. jednostki samorządu terytorialnego, państwowe szkoły wyższe), organizacje, których celem działania jest prowadzenie działalności gospodarczej nastawionej na osiąganie zysku, organizacje kościelne i wyznaniowe, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. W demokratycznych reżimach politycznych jednym z celów funkcjonowania o.p. jest wspieranie państwa w wypełnianiu jego podstawowych zadań. O.p. dostrzegają i podejmują działanie wszędzie tam, gdzie administracja publiczna z różnych obiektywnych przyczyn nie jest w stanie lub nie może poradzić sobie z rozwiązaniem istotnych problemów dotyczących potrzeb społecznych. Dysponując niezbędną wiedzą, doświadczeniem i kompetencjami o.p. wspierają administrację publiczną i jednostki samorządu terytorialnego w zakresie realizowania zadań publicznych. Podejmowana współpraca może mieć charakter finansowy (dotacje), jak i pozafinansowy (konsultacje, grupy i zespoły doradcze) [ A. Bejma ].

Literatura: A. Bejma, Trzeci sektor w demokratycznych i niedemokratycznych reżimach politycznych, [w:] Demokratyczne i niedemokratyczne reżimy polityczne, red. J.G. Otto, Warszawa 2015 ■ M. Kisilowski, Prawo sektora pozarządowego. Analiza funkcjonalna, Warszawa 2009.