Regionalne izby obrachunkowe

REGIONALNE IZBY OBRACHUNKOWE – państwowe organy nadzoru i kontroli gospodarki finansowej. Nie są one elementem systemu organizacyjnego samorządu terytorialnego, lecz specjalnie powołaną instytucją państwową, sprawującą kontrolę zewnętrzną w stosunku do organów i jednostek samorządu terytorialnego, mającą umocowanie konstytucyjne. R.i.o. sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych: jednostek samorządu terytorialnego, związków metropolitalnych, związków międzygminnych, stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów, związków powiatów, związków powiatowo-gminnych, stowarzyszeń powiatów, samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób prawnych, innych podmiotów w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. R.i.o. opracowują raporty, analizy i opinie w sprawach określonych ustawami. W zakresie objętym nadzorem i kontrolą prowadzą działalność informacyjną, instruktażową oraz szkoleniową. R.i.o. kontrolują gospodarkę finansową, w tym realizację zobowiązań podatkowych, oraz zamówienia publiczne na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym. Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień dokonywana jest także przez r.i.o. z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności. Według stanu na listopad 2017 roku funkcjonuje 16 r.i.o. z siedzibą w miastach wojewódzkich. Prezesi r.i.o. oraz po jednym reprezentancie kolegium każdej izby (32 osoby) tworzą Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) (→ nadzór nad samorządem terytorialnym) [ P. Antkowiak ].

Literatura: B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2016.