Encyklopedia Administracji Publicznej MW Pivot Skin

SAMORZĄD ZAWODOWY – stanowi organizacyjną formę zrzeszania się osób wykonujących ten sam zawód, której celem jest m.in. reprezentowanie ich interesów wobec władz państwowych, doskonalenie zawodowe i czuwanie nad etyką wykonywania zawodu oraz ochrona socjalna tychże osób, a także realizowanie szeregu zadań typowych dla związków publicznoprawnych, jak chociażby prowadzenie rejestru osób mających prawo wykonywania danego zawodu. To właśnie publicznoprawny zakres działań s.z. decyduje o jego istocie i wyróżnia go spośród organizacji o charakterze typowo zrzeszeniowym. Elementem łączącym s.z. i samorząd terytorialny jest przynależność do grupy samorządu korporacyjnego, którego jednostką jest związek osób o przymusowym charakterze członkostwa, wyposażony zazwyczaj w osobowość prawną i powołany do wykonywania przez swoje organy określonych zadań administracji publicznej na zasadach samodzielności i niezależności od rządu. Podstawowa różnica pomiędzy oboma typami samorządu dotyczy elementów branych pod uwagę przy wyodrębnianiu tego typu jednostek. Samorząd terytorialny opiera się wyłącznie na kryterium zamieszkania, nie uwzględniając osobistych dążeń wchodzących w jego skład osób, natomiast s.z. zrzesza pewne grupy społeczne ze względu na ich kwalifikacje i odpowiadające im interesy życiowe. Innymi słowy s.z. ma charakter nieterytorialnych, publicznoprawnych związków przymusowych, występujących jako związki personalne. Do 2017 r. przyjęto w Polsce 16 uregulowań rangi ustawowej umożliwiających utworzenie samorządów: adwokackiego, radców prawnych, lekarskiego, lekarsko-weterynaryjnego, notarialnego, pielęgniarek i położnych, aptekarskiego, biegłych rewidentów, doradców podatkowych, komorniczego, architektów, inżynierów budownictwa, rzeczników patentowych, psychologów, kuratorów sądowych, diagnostów laboratoryjnych oraz fizjoterapeutów [ R. Kmieciak ].

Literatura: P. Antkowiak, Samorząd zawodowy w Polsce, Warszawa – Poznań 2012 ■ Samorząd w Polsce – istota, formy, zadania, red. S. Wykrętowicz, Poznań 2012 ■ Z badań nad samorządem zawodowym w Polsce, red. R. Kmieciak, Poznań 2010.