Mienie komunalne

MIENIE KOMUNALNE – stanowi część mienia jednostek samorządu terytorialnego, przy czym przymiotnik „komunalne” nakazuje odnosić to pojęcie wyłącznie do jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego. Zgodnie z definicją zawartą w przepisach ustrojowych samorządu gminnego mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Definicja ta jest zbieżna z rozumieniem mienia na gruncie przepisów prawa cywilnego. Na kategorię mienia (majątku) składają się zatem wszelkie prawa podmiotowe majątkowe – przysługujące gminom, ich związkom oraz gminnym osobom prawnym i spółkom komunalnym – takie jak w szczególności: własność, użytkowanie wieczyste, dzierżawa, najem, użytkowanie, służebność, zastaw, prawa majątkowe na dobrach niematerialnych. M.kom. obejmuje wyłącznie ogół aktywów tych podmiotów, pozostawiając poza swoją definicją ciążące na nich pasywa. Podstawowym składnikiem m.kom. są nieruchomości, choć w zakres mienia wchodzą także rzeczy ruchome i prawa. Nabycie m.kom. może nastąpić na kilka sposobów. W przypadku gminy – w szczególności wskutek: przekazania mienia przez administrację rządową; zmiany granic, podziału lub połączenia gmin; w wyniku działalności gospodarczej gminy; przez inne czynności prawne (np. przyjęcie spadku lub darowizny, zamianę nieruchomości). Spółki komunalne i samorządowe osoby prawne nabywają zwykle prawa majątkowe albo bezpośrednio od gmin, albo poprzez udział w obrocie cywilnoprawnym. Co istotne, podmioty m.kom. samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania posiadanych składników majątkowych (przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa). Gospodarowanie m.kom. jest zadaniem wójta/burmistrza/prezydenta miasta. Z kolei zasady zarządu m.kom. ustalają organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku związków jednostek samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i spółek komunalnych – zasady gospodarowania majątkiem ustalone są w odrębnych przepisach prawa lub aktach wewnętrznych regulujących funkcjonowanie tych podmiotów. Gmina nie ponosi przy tym odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osób prawnych, te zaś nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania gminy w zakresie gospodarowania m.kom. Należy jednak pamiętać, że z uwagi na szczególny, „publiczny” status tego majątku, obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu m.kom. jest zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia oraz jego ochrona, co sankcjonowane jest przepisami prawa [ R. Cieślak ].

Literatura: Komentarz do ustawy o samorządzie gminnym, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2007 ■ A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1998.