Sądownictwo administracyjne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Administracji Publicznej
(Utworzono nową stronę "dsd") |
|||
(Nie pokazano 3 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | + | <languages/> | |
+ | <translate> | ||
+ | <!--T:1--> | ||
+ | '''SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE''' – w ujęciu podmiotowym obejmuje → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Naczelny_Sąd_Administracyjny Naczelny Sąd Administracyjny] (NSA) i sądy administracyjne (obecnie 16 wojewódzkich sądów administracyjnych – wsa), które sprawują wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej jako sądy szczególne/wyodrębnione (obok Sądu Najwyższego, sądów powszechnych oraz sądów wojskowych). W ujęciu przedmiotowym jest to rodzaj kontroli działalności (bądź bezczynności) administracji publicznej wykonywany przez organy państwowe niezawisłe od administracji publicznej (kontrola zewnętrzna administracji). Sądownictwo administracyjne stanowi jedną z podstawowych gwarancji demokratycznego państwa prawnego i polega przede wszystkim na orzekaniu o legalności aktów administracyjnych. Podstawowym celem kontroli sądowoadministracyjnej jest ochrona praw obywateli poprzez zagwarantowanie zgodnego z prawem działania administracji wobec obywatela (ochrona praw podmiotowych), jak i ochrona obiektywnego porządku prawnego RP. Kontrola administracji podejmowana przez sądy administracyjne obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej, rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej oraz weryfikację rozstrzygnięć nadzorczych wobec organów samorządu terytorialnego. Kontrola administracji podejmowana przez sądy administracyjne działa na zasadzie skargowości (skarga do wsa i skarga kasacyjna do NSA), nie może być podejmowana z urzędu. W odróżnieniu od sądów powszechnych obowiązuje kasacyjny charakter rozstrzygnięć sądów administracyjnych. Oznacza to, że sąd może wyeliminować („skasować”) z porządku prawnego niezgodną z prawem formę działania administracji publicznej, ale nie może rozstrzygnąć sprawy administracyjnej w zastępstwie organu administracji publicznej – nie ma zatem możliwości wydania w miejsce aktu nielegalnego aktu prawidłowego. Obecny dwuinstancyjny model sądownictwa administracyjnego funkcjonuje od 1 stycznia 2004 r. [ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/And%C5%BCelika_Mirska A. Mirska] ]. | ||
+ | |||
+ | <!--T:2--> | ||
+ | '''Literatura''': J. Jagielski, ''Kontrola administracji publicznej'', Warszawa 2012 ■ ''Polskie sądownictwo administracyjne – zarys systemu'', red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017. | ||
+ | </translate> | ||
+ | |||
+ | [[Category: Hasła]] |
Aktualna wersja na dzień 12:34, 26 maj 2018
SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE – w ujęciu podmiotowym obejmuje → Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) i sądy administracyjne (obecnie 16 wojewódzkich sądów administracyjnych – wsa), które sprawują wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej jako sądy szczególne/wyodrębnione (obok Sądu Najwyższego, sądów powszechnych oraz sądów wojskowych). W ujęciu przedmiotowym jest to rodzaj kontroli działalności (bądź bezczynności) administracji publicznej wykonywany przez organy państwowe niezawisłe od administracji publicznej (kontrola zewnętrzna administracji). Sądownictwo administracyjne stanowi jedną z podstawowych gwarancji demokratycznego państwa prawnego i polega przede wszystkim na orzekaniu o legalności aktów administracyjnych. Podstawowym celem kontroli sądowoadministracyjnej jest ochrona praw obywateli poprzez zagwarantowanie zgodnego z prawem działania administracji wobec obywatela (ochrona praw podmiotowych), jak i ochrona obiektywnego porządku prawnego RP. Kontrola administracji podejmowana przez sądy administracyjne obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej, rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej oraz weryfikację rozstrzygnięć nadzorczych wobec organów samorządu terytorialnego. Kontrola administracji podejmowana przez sądy administracyjne działa na zasadzie skargowości (skarga do wsa i skarga kasacyjna do NSA), nie może być podejmowana z urzędu. W odróżnieniu od sądów powszechnych obowiązuje kasacyjny charakter rozstrzygnięć sądów administracyjnych. Oznacza to, że sąd może wyeliminować („skasować”) z porządku prawnego niezgodną z prawem formę działania administracji publicznej, ale nie może rozstrzygnąć sprawy administracyjnej w zastępstwie organu administracji publicznej – nie ma zatem możliwości wydania w miejsce aktu nielegalnego aktu prawidłowego. Obecny dwuinstancyjny model sądownictwa administracyjnego funkcjonuje od 1 stycznia 2004 r. [ A. Mirska ].
Literatura: J. Jagielski, Kontrola administracji publicznej, Warszawa 2012 ■ Polskie sądownictwo administracyjne – zarys systemu, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017.