Encyklopedia Administracji Publicznej MW Pivot Skin

SKANDYNAWSKI MODEL ADMINISTRACJI – klasycznym przykładem tego modelu jest administracja szwedzka. W jej rządowej, centralnej części zatrudnionych jest ok. 240 tys. osób. Zdecydowana większość z nich pracuje w 250 agencjach wykonawczych. Tylko niewielka część pracowników obsługuje urzędy ministerialne. Powodem jest tzw. dualizm administracji rządowej. Polega on na istnieniu małych liczebnie ministerstw (realizujących zadania strategiczne) oraz setek agencji rządowych (realizujących zadania wykonawcze). W tym układzie sprawami administracji zajmuje się Ministerstwo Finansów oraz właściwe agencje wykonawcze, w tym głównie Szwedzka Agencja Pracodawców Rządowych (Swedish Agency for Government Employers – SAGE). Jest to rozwiązanie instytucjonalne typowe dla innych państw skandynawskich, jak Dania czy Finlandia. W sferze kadrowej system szwedzki nawiązuje do → modelu pozycyjnego służby cywilnej. Po pierwsze, prawie wszyscy pracownicy są zatrudnieni na podstawie umów o pracę, a nie mianowania. Po drugie, polityka kadrowa jest wysoce zdecentralizowana – realizowana przez indywidualne urzędy w ramach układów zbiorowych. Należy zauważyć, że mimo oparcia stosunków pracy na prawie prywatnym pracownicy publiczni w Szwecji wyróżniają się uczciwością. Czynnikami wzmacniającymi etos urzędniczy jest przejrzystość życia publicznego w tym państwie oraz wysoki poziom kultury politycznej i prawnej społeczeństwa szwedzkiego. Cechami charakterystycznymi modelu skandynawskiego są zatem: dualizm administracji rządowej, decentralizacja zarządzania kadrami z ważną rolą związków zawodowych, brak szczególnego statusu prawnego pracowników publicznych i ich wysoki poziom etyczny. (→ służba cywilna) [Ł. Świetlikowski]

Literatura: Swedish Agency for Government Employers, Central Government and Delegated Employer Responsibility: The Swedish Model, Sztokholm 2009 ■ Ł. Świetlikowski, Administracja rządowa w Szwecji – aspekty kadrowe i instytucjonalne, „e-Politikon” 2012, nr 2.