Wybory do rady gminy
Z Encyklopedia Administracji Publicznej
WYBORY DO RADY GMINY – są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym, w ramach wyborów samorządowych zarządzanych przez prezesa rady ministrów co pięć lat, nie wcześniej niż na cztery miesiące i nie później niż trzy miesiące przed upływem kadencji rad. Liczbę radnych wybieranych do r.gm. ustala, odrębnie dla każdej z gmin, wojewoda, po porozumieniu z wojewódzkim komisarzem wyborczym. Ustalenie liczby radnych dla każdej r.gm. następuje na podstawie liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady, ujętych w stałym rejestrze wyborców, na koniec roku poprzedzającego rok wyborczy. Jeżeli w okręgu wyborczym w wyborach do r.gm. zarejestrowana liczba kandydatów jest równa lub mniejsza liczbie mandatów w danym okręgu wyborczym – wyborów się nie przeprowadza, a radnymi zostają zgłoszeni kandydaci na mocy decyzji danej gminnej komisji wyborczej. W każdym okręgu wyborczym tworzonym dla wyboru rady w gminie nie będącej miastem na prawach powiatu wybiera się jednego radnego. W mieście na prawach powiatu tworzone są okręgi wyborcze, w których wybiera się od pięciu do dziesięciu radnych. Wybory do r.gm. przeprowadzają – pod nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych – gminne komisje wyborcze oraz obwodowe komisje wyborcze. Listy kandydatów, odrębnie dla każdego okręgu wyborczego, zgłasza się do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 40. dniu przed dniem elekcji do godziny 24. Głosowanie przeprowadza się między godziną 7 a 21 w dzień wolny od pracy, w przypadku wyborów wójta/ burmistrza/prezydenta miasta możliwe jest przeprowadzenie ponownego głosowania (tzw. druga tura) po 14 dniach od pierwszego głosowania w tych samych godzinach. Wyniki wyborów podaje do publicznej wiadomości gminna komisja wyborcza, możliwie jak najszybciej. Przy obsadzie mandatów radnych w elekcji do rady w gminie nie będącej miastem na prawach powiatu stosowana jest metoda większościowa – mandat otrzymują kandydaci z największą liczbą oddanych głosów. W wyborach do rady w mieście na prawach powiatu stosowana jest metoda proporcjonalna z wykorzystaniem systemu d’Hondta. W miastach na prawach powiatu oraz w dzielnicach Warszawy zastosowanie ma klauzula zaporowa (tzw. próg wyborczy) – 5% ważnie oddanych głosów. Protest wyborczy wnosi się na piśmie do właściwego sądu okręgowego w terminie 14 dni od dnia elekcji. Sąd okręgowy rozpatrując protest wyborczy rozstrzyga jednocześnie o ważności wyborów danego organu samorządowego oraz ważności wyboru poszczególnych radnych [ J. Wojnicki ].
Literatura: Z. Bukowski, T. Jędrzejewski, P. Rączka, Ustrój samorządu terytorialnego, Toruń 2013 ■ K.W. Czaplicki i in., Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2014.