Modele gminy

MODELE GMINY – ustawodawstwo polskie w okresie II RP wyróżniało dwa rodzaje gmin – wiejskie oraz miejskie. W ustroju samorządu terytorialnego ustanowionym po 1989 r. podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gm., bez prawnego rozróżnienia jej rodzaju – np. ze względu na fakt posiadania praw miejskich. Jednakże wyróżnia się we współczesnej strukturze samorządowej trzy zasadnicze modele gm. – wiejskiej, miejskiej oraz wielkomiejskiej. Podstawą, obok czynników społecznych, gospodarczych czy kulturowych, jest przesłanka ustrojowa – nazwa organu wykonawczego. W gm. wiejskich, gdzie siedziba lokalnych władz samorządowych mieści się miejscowości niemającej praw miejskich, organem wykonawczym jest wójt. W przypadku gm. miejskiej, gdzie siedziba lokalnych władz samorządowych mieści się miejscowości mającej prawa miejskie, organem wykonawczym jest burmistrz. Zgodnie z regulacjami prawnymi specyficznym modelem gm. miejskiej są miasta, których liczba mieszkańców przekracza 100 tys. (tzw. wielkie miasta) – organem wykonawczym jest prezydent miasta (→ gmina) [ J. Wojnicki ].

Literatura: B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2016 ■ Gmina, powiat, województwo po reformie terenowej administracji publicznej: zbiór przepisów prawnych z objaśnieniami, t. 1, Podział kompetencji, podział terytorialny, oprac. P. Świątecki, M. Berek, Warszawa Zielona Góra 1999 ■ J. Regulski, Samorząd III Rzeczypospolitej: koncepcje i realizacja, Warszawa 2008.