Sprawy wewnętrzne

SPRAWY WEWNĘTRZNE – jeden z głównych obszarów aktywności administracji publicznej. W strukturze kompetencji władz publicznych stanowi współcześnie wyodrębniony → dział administracji rządowej. W skład działu s.w. wchodzą przede wszystkim kwestie związane z: ochroną bezpieczeństwa i porządku publicznego; ochroną granicy państwa, kontroli ruchu granicznego i cudzoziemców; polityką migracyjną państwa; zarządzaniem kryzysowym; obroną cywilną; ochroną przeciwpożarową; nadzorem nad ratownictwem górskim i wodnym. W polskiej administracji dochodzą jeszcze zagadnienia: obywatelstwa, ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów oraz rejestracji stanu cywilnego, w tym zmiany imion i nazwisk. Problematyka resortu s.w. należy do pierwotnego trzonu centralnej administracji państwowej, który wykształcił się na przełomie XVII i XVIII w. we Francji w dobie absolutyzmu. Wówczas uformował się model administracji centralnej oparty na podziale resortowym, co wymagało coraz większej specjalizacji. Wśród pierwotnie wyodrębnionych resortów (klasycznych) znalazły się sprawy: zagraniczne, wojskowe, skarbowość i wymiar sprawiedliwości. Dopiero w czasie rewolucji francuskiej uformował się resort s.w. Trafiły do niego wszystkie te sprawy, dla których zabrakło miejsca w innych resortach. Pierwotnie administracja państwowa pełniła funkcję reglamentacyjno-policyjną. Gros zadań administracji s.w. mieści się w ramach tej funkcji. Z biegiem czasu wraz z postępującą specjalizacją administracja s.w. podlegała stałemu „odchudzaniu”. Innym zjawiskiem w dziedzinie administracji była potrzeba koordynacji działań poszczególnych resortów na szczeblu terenowym. W związku z tym ukształtowały się dwa typy administracji: zespolonej i specjalnej (niezespolonej). Terenowi zwierzchnicy administracji zespolonej przeważnie podlegali szefowi resortu s.w. Immamentną częścią tego resortu zawsze była problematyka → bezpieczeństwa publicznego i → porządku publicznego [ A. Misiuk ].

Literatura: H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2004 ■ A. Misiuk, Administracja spraw wewnętrznych w Polsce (od połowy XVIII w. do współczesności). Zarys dziejów, Olsztyn 2005.