Bezpieczeństwo wewnętrzne

BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE – odnosi się do procesu zaspokajania potrzeb i interesów społeczeństwa danego kraju. Proces ten realizuje się w złożonym środowisku, a jego konsekwencje dotyczą nie tylko zainteresowanych osób i grup społecznych, środowisk, regionów i całych państw, ale odnoszą się także do innych społeczności, chociażby z uwagi na fakt przestrzennego rozprzestrzeniania się zagrożeń, które nie znają pojęcia „granica państwa” (np. terroryzm). Pojęcie b.w. wynika z teorii państwa, która rozróżnia dwie jego funkcje: zewnętrzną i wewnętrzną. Tak więc jest ściśle związane z instytucją państwa, dlatego też dość często w doktrynie prawa używa się dookreślenia: bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Z kolei w ramach nauki o bezpieczeństwie umieszcza się b.w. jako część składową bezpieczeństwa narodowego. Tego rodzaju bezpieczeństwo jest często dwojako pojmowane. W węższym ujęciu b.w. odnosi się do podstawowych (tradycyjnych) funkcji współczesnego państwa: ochrony terytorium, porządku polityczno-ustrojowego, stabilności społecznej oraz zapewnienie poczucia bezpieczeństwa obywateli (ochrona życia i zdrowia). Natomiast szeroki zakres b.w. wykracza poza instytucje państwowe, gdyż wywodzi się z ducha liberalizmu, a także przyjmuje globalny (ponadpaństwowy) charakter wynikający z różnych ponadnarodowych form międzynarodowego współdziałania. W takim rozumieniu b.w. mieści się wszelka aktywność społeczna i kulturowa ludzi (np. działalność organizacji pozarządowych). W takiej sytuacji pojawia się problematyka prywatyzacji bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa społecznego. Problematyka b.w. nie doczekała się jeszcze pogłębionych studiów, dlatego też pojęcie nie ma uniwersalnego charakteru. W poszczególnych krajach lub częściach świata jest różnie interpretowane. Wpływ na jego zakres przedmiotowy mają charakter, rodzaje i specyfika zagrożeń. W Stanach Zjednoczonych (określenie home security) mieszczą się w jego ramach zagadnienia: terroryzmu, przestępczości zorganizowanej (w tym narkotykowej), nielegalnej migracji oraz szpiegostwo, czyli przedmiot działania federalnych instytucji. Z kolei w przyjętej przez UE Strategii Bezpieczeństwa Wewnętrznego wymienia się następujące zagrożenia: terroryzm w każdej postaci – cechujący się absolutnym lekceważeniem życia ludzkiego i wartości demokratycznych; przestępczość zorganizowana – w różnorodnych formach, bez względu na granice państwowe; cyberprzestępczość – stanowiąca globalne, techniczne, transgraniczne i anonimowe zagrożenie systemów informatycznych; przestępczość transgraniczna – mająca zasadniczy wpływ na życie codzienne Europejczyków; przemoc (sama w sobie) – zwiększająca szkody już wywoływane przestępczością i krzywdząca społeczeństwo; klęski żywiołowe i czynniki antropogeniczne – takie jak: pożary lasów, trzęsienia ziemi, powodzie, wichury, susze, awarie energetyczne i awarie systemów informatyczno-komunikacyjnych na dużą skalę [ A. Misiuk ].

Literatura: A. Misiuk, Instytucjonalny system bezpieczeństwa wewnętrznego, Warszawa 2013 ■ C. Rutkowski, Bezpieczeństwo wewnętrzne. Tożsamość – kierowanie – zarządzanie, Warszawa 2010 ■ B. Wiśniewski, Z. Ścibiorek, A. Dawidczyk, B.R. Kuc, Bezpieczeństwo wewnętrzne. Podręcznik akademicki, Toruń 2015.