Demokracja partycypacyjna

DEMOKRACJA PARTYCYPACYJNA (inaczej – uczestnicząca) – jej istotą jest aktywny, osobisty udział obywateli w kreowaniu decyzji publicznych. D.p. polega na tym, że obywatele uczestniczą w kształtowaniu polityki publicznej na każdym jej etapie, tj. planowania, opracowywania i implementacji. Opiera się na założeniu, że właścicielem zasobów publicznych jest społeczeństwo i to ono ma największą wiedzę na temat rzeczywistych potrzeb i problemów występujących w ich otoczeniu, odwołuje się do tradycji → demokracji bezpośredniej. Fundamentalnym elementem d.par. jest komunikacja na linii obywatel – władza, ponieważ demokracja w tym modelu opiera się podejmowaniu decyzji przy współudziale obywateli. Cechy d.par.: 1. zaangażowanie podmiotów niepaństwowych, tj. obywateli, organizacji pozarządowych, w proces decydowania, także w sposób bezpośredni; 2. monitoring, ewaluacja i kontrola działań podejmowanych przez administrację; 3. partnerskie relacje pomiędzy władzą a obywatelami; 4. obywatele mogą podejmować odpowiedzialność w życiu publicznym; 5. wykorzystuje i łączy elementy demokracji bezpośredniej i przedstawicielskiej. Dzięki d.par. rządzenie publiczne przestaje być zarezerwowane do wyłącznej kompetencji administracji publicznej i staje się otwarte także dla pojedynczych obywateli. Światowym prekursorem demokracji uczestniczącej jest Brazylia, która jako pierwsza zastosowała instrument budżetu obywatelskiego w mieście Porto Alegre, gdzie obywatele decydowali o przeznaczeniu określonej puli środków publicznych. Narzędzia d. par. to np. → budżet partycypacyjny, → fundusz sołecki, → rady społeczne, współpraca z organizacjami pozarządowymi (→ partycypacja społeczna; współrządzenie partycypacyjne) [ E. Szulc-Wałecka ].

Literatura: R. Górski, Demokracja uczestnicząca w samorządzie lokalnym, Poznań – Kraków 2003 ■ R. Górski, Bez państwa. Demokracja uczestnicząca w działaniu, Kraków 2007.