Najwyższa Izba Kontroli

NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI (NIK) – konstytucyjny naczelny organ kontroli państwowej, który podlega sejmowi i działa na zasadach kolegialności. NIK kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności. Może również kontrolować, z punktu widzenia legalności i gospodarności, działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa. NIK przedstawia sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności, a także analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, opinie w przedmiocie → absolutorium dla rady ministrów oraz informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia. Zgodnie z prawem w ramach sprawowanej kontroli pracownicy NIK mają prawo swobodnego wstępu do obiektów i pomieszczeń jednostek kontrolowanych, wglądu do wszelkich dokumentów, przeprowadzania oględzin, wzywania i przesłuchiwania świadków i żądania wyjaśnień. Mają też obowiązek podejmowania i przeprowadzania kontroli na zlecenie sejmu lub jego organów. Na czele NIK stoi prezes powoływany przez sejm za zgodą senatu na sześć lat z możliwością jednokrotnego ponownego powołania (→kontrola) [ I. Malinowska ].

Literatura: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2016.