Współrządzenie

WSPÓŁRZĄDZENIE (ang. governance) – paradygmat naukowy zakładający, że na skutek skomplikowania współczesnych procesów społecznych zasadne jest odejście od rządzenia tradycyjnego, opartego na zasadach hierarchii i biurokracji, na rzecz podejmowania decyzji w toku negocjacji z innymi podmiotami, aktorami i interesariuszami. Popularność zdobył w drugiej połowie XX w. Wsp. może być zdefiniowane jako proces sterowania sieciami niehierarchicznych współzależności występujących między aktorami publicznymi i niepublicznymi, służący do koordynacji działań zbiorowych i rozwiązywania kolektywnych problemów. Wsp. postrzegać można także jako strukturę, mechanizm lub strategię. Istnieje kilka zasadniczych nurtów wsp. Pierwszy kładzie nacisk na współpracę, współzależność, partnerstwo i sieciowość (collaborative, interactive i network governance). Drugi akcentuje podmioty relacji, w tym organy przedstawicielskie i obywateli, lub też relacje zachodzące między nimi na poszczególnych poziomach (democratic, participatory i multi-level governance). Trzeci nurt akcentuje metody i narzędzia kształtowania relacji, w tym akty normatywne i inne dyrektywne działania lub interwencje państwa (regulatory i metagovernance). Dla nurtu czwartego zasadniczy jest zasięg relacji, od lokalnego do globalnego (local, metropolitan, regional, European i global governance). Piąty – kładzie nacisk na interakcje zachodzące między jednostką a środowiskiem czy gospodarką (environmental i economic governance). W szóstym nurcie punktem odniesienia jest kategoria normatywna lub hiperpluralistyczna rzeczywistość (good, new public governance). Praktyczna realizacja zasad wsp. jest problematyczna m.in. ze względu na skomplikowanie rządzenia sieciowego oraz niedostateczną odpowiedzialność i rozliczalność interesariuszy – prywatnych i społecznych – biorących udział w procesie decyzyjnym [ K. Radzik-Maruszak ].

Literatura: Governance, red. D. Levi-Faur, Oxford 2012 ■ A. Pawłowska, Governance jako podejście teoretyczne – kilka kwestii spornych, „Polityka i Społeczeństwo” 2016, nr 3 ■ Współzarządzanie publiczne, red. S. Mazur, Warszawa 2015.