Neutralność polityczna

NEUTRALNOŚĆ POLITYCZNA – oznacza powstrzymywanie się urzędnika administracji publicznej od działań mających znamiona aktywności politycznej (w Polsce pojęcie stosowane wymiennie z apolitycznością). → Urzędnik administracji publicznej nie należy do partii politycznych, nie bierze udziału w kampanii wyborczej do żadnych organów wybieranych w wyborach powszechnych, nie tworzy partii i stronnictw politycznych i nie bierze udziału w pracach partii politycznej, nie manifestuje publicznie poglądów i sympatii politycznych, nie wywołuje złej atmosfery w pracy z powodu przekonań politycznych, nie dyskryminuje ani nie preferuje podwładnych, kolegów i obywateli z powodów politycznych, nie dopuszcza do wpływów politycznych na rekrutację, selekcję i awans w administracji publicznej, nie jest zależny od wpływów organizacji zawodowych, samorządowych i innych organizacji społecznych, nie wygłasza poglądów politycznych na portalach społecznościowych. Zakaz aktywności politycznej urzędników administracji publicznej, budując wyraziste relacje na linii obywatel–państwo, daje rękojmię, że służą oni społeczeństwu, że nadrzędny jest dla nich interes publiczny i wypełnianie funkcji państwa, które jest dla nich jednym organizmem. Dlatego pracownicy i urzędnicy administracji publicznej są zobowiązani do traktowania wszystkich obywateli równo, niezależnie od ich poglądów politycznych, ale również na przykład rasy czy religii. Neutralność osób zatrudnionych w służbie publicznej oznacza działanie instytucji publicznych oparte na zasadzie obiektywizmu i eliminację wpływu na ich działalność takich czynników, jak własne przekonania polityczne, religijne, ideologiczne, a także odcięcie się od różnych interesów partyjnych czy grupowych. Pracownicy/urzędnicy administracji publicznej nie muszą zgadzać się z decyzjami rządu czy kierunkami jego polityki, ale zobowiązani są do postępowania zgodnego z linią polityczną osób pochodzących z wyborów powszechnych, a stojących na czele państwa, do wykonywania poleceń służbowych z należytą starannością. Wpływ polityki na administrację, jak twierdzi B. Guy Peters, staje się we współczesnym świecie coraz bardziej wyraźny, dlatego że urzędnicy, z racji pełnionej funkcji i wykonywanych zadań, współdziałają zarówno z politykami będącymi członkami parlamentu, politykami sprawującymi funkcje urzędnicze, jak i z innymi urzędnikami. Na pracę urzędników niebagatelny wpływ mają także związki i naciski o charakterze nieformalnym, różnego typu grupy interesu, lobby pozaparlamentarne. Relacje z tymi podmiotami nie zawsze są wyraźne i jasne, w związku z tym urzędnicy podlegają naciskom różnych, często sprzecznych interesów (→bezstronność) [ J. Itrich-Drabarek ].

Literatura: J. Itrich-Drabarek, The Civil Service in Poland – Theory and Experience, Frankfurt am Main 2015 ■ J. Itrich-Drabarek, Etyka zawodowa funkcjonariuszy służb państwowych, Warszawa 2016 ■ G. Peters, Administracja publiczna w systemie politycznym, Warszawa 1999.