Administracja publiczna/en: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Administracji Publicznej

(Utworzono nową stronę "Public administration")
 
(Utworzono nową stronę "'''PUBLIC ADMINISTRATION''' – a basic term used in administrative law and administration science found in the Polish Constitution (article 184, pursuant to which the a...")
Linia 1: Linia 1:
 
<languages/>
 
<languages/>
'''ADMINISTRACJA PUBLICZNA''' – podstawowe dla prawa administracyjnego i nauki administracji określenie występujące w Konstytucji RP (art. 184, zgodnie z którym sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej) oraz w ustawodawstwie (poczynając od 1999 r., od art. 1 k.p.a.), dla którego przyjmuje się różne definicje, dające się sprowadzić do trzech ujęć: negatywnego, przedmiotowego (funkcjonalnego) i podmiotowego. W '''ujęciu negatywnym''', wychodzącym od podziału władz, a.p. stanowi tę część działalności państwa w szerszym znaczeniu (obecnie na ogół określanego jako władze publiczne, państwo bowiem w tym znaczeniu obejmuje również samorząd, w szczególności → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Samorz%C4%85d_terytorialny samorząd terytorialny]), która nie jest ani ustawodawstwem, ani wymiarem sprawiedliwości, a która wobec tego, działając na podstawie przepisów prawa i pod kontrolą władzy sądowniczej zgodnie z zasadą legalizmu, odpowiada w systemie władz publicznych za praktyczny stan i całokształt spraw publicznych (spraw, których podejmowanie i załatwianie jest podyktowane interesem publicznym). Rozwinięciem tego ujęcia jest rozróżnianie w obrębie władzy wykonawczej rządu i funkcji rządzenia, tj. podejmowania podstawowych rozstrzygnięć politycznych, oraz administracji i administrowania. To jednak prowadzi już do '''ujęcia funkcjonalnego''', w którym a.p. oznacza bezpośrednie, praktyczne wykonywanie zadań państwa w szerszym znaczeniu (zadań publicznych). W tym ujęciu a.p. może, przybierając charakter organizatorski, wykraczać poza wykonywanie ustaw, a zarazem łączy się z zarządzaniem zasobami publicznymi, służącymi wykonywaniu zadań z zakresu a.p. W ramach a.p. w ujęciu funkcjonalnym wyróżnia się cztery rodzaje działalności – i administracji: reglamentacyjno-porządkową, stosującą władcze środki typowe dla ''imperium'' publicznego; świadczącą, zapewniającą dostarczanie usług publicznych w sferze szkolnictwa, zdrowia, kultury, ale także transportu zbiorowego czy zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków; właścicielską, czyli zarządzania mieniem publicznym (''dominium''); zarządzania rozwojem, przede wszystkim poprzez planowanie publiczne. Zadania z zakresu a.p. mogą być, jeżeli jest to przewidziane w ustawodawstwie, wykonywane przez podmioty nienależące do struktury aparatu a.p., takie jak → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organizacja_pozarządowa organizacje pozarządowe] czy przedsiębiorcy (zadania zlecone z zakresu a.p.). W '''ujęciu podmiotowym''' a.p. to właśnie aparat a.p. – zespół osób, które wchodzą w skład instytucji wyodrębnionych w strukturze organizacyjnej państwa w szerszym znaczeniu, utworzonych w celu wykonywania zadań z zakresu a.p.; instytucje te stanowią podmioty a.p., wśród których szczególne miejsce zajmują → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organ_administracji_publicznej organy a.p.] , tj. podmioty ustawowo wyposażone w kompetencje w sferze imperium publicznego. Różnorodne aspekty a.p. wyrażone w różnych jej ujęciach można połączyć w zbiorczej definicji '''przedmiotowo-podmiotowej''': przez a.p. rozumie się zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych, prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach. Tak rozumianą a.p. dzieli się przede wszystkim na państwową i samorządową; w ramach administracji państwowej podstawową rolę odgrywa → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_rz%C4%85dowa administracja rządowa], a [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_samorz%C4%85dowa administracji samorządowej] → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Samorz%C4%85d_terytorialny samorząd terytorialny] (→ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja administracja]) [ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Hubert_Izdebski H. Izdebski] ].
+
'''PUBLIC ADMINISTRATION''' – a basic term used in administrative law and administration science found in the Polish Constitution (article 184, pursuant to which the administrative courts exercise control of public administration activities) and in legislation ( starting from 1999, from article 1 of the code of administrative procedure). Various definitions are adopted, which can be reduced to three approaches: negative, objective (functional) and subjective. In the '''negative approach''', based on the separation of powers, p.a. is in a broader sense a part of the State’s activities (now generally known as public authorities, as the State in this sense also includes local government, in particular → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Samorz%C4%85d_terytorialny local government]), which is neither the creator of legislation nor the judiciary, and which, therefore, acting on the basis of the provisions of law and under the supervision of a judicial authority in accordance with the principle of legalism, is responsible in the public authorities system for the practical status and overall public affairs (matters which are undertaken and managed with respect to public interest). This leads to the '''functional approach''' where p.a. means direct, practical execution of State tasks in a broader sense (public tasks). In this approach p.a. can go beyond the execution of laws, and refers to  the management of public resources, for carrying out tasks from the scope of p.a. In the functional approach p.a. performs four types of activities - and administration: rationing-ordinal, which makes use of measures typical of the public ''imperium''; providing for the delivery of public services in the sphere of education, health, culture, but also public transport or collective water supply and discharge of waste water; ownership, or public property management (''dominium''); development management, primarily through public planning. P.a. tasks can, where legislation provides for this, be carried out by entities not belonging to the p.a. structure, such as → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organizacja_pozarządowa non-governmental organizations] or entrepreneurs (p.a. assigned tasks). In the '''subjective approach''' p.a. means p.a. apparatus - a team of people that are part of institutions  distinct in the organizational structure of the State in a broader sense, created in order to perform  tasks from the scope of p.a. These institutions are p.a. entities, among which a special place is occupied by → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organ_administracji_publicznej p.a. apparatus], i.e. bodies with statutory competence in the area of public ''imperium''. Various aspects of p.a. expressed in various approaches, can be connected in the consolidated '''subjective-objective definition''': p.a. is a group of activities, actions and organizational and implementary projects carried out for the benefit of public interest by various entities, bodies and institutions on the basis of the law and in forms defined by law. In this sense p.a. can be divided into State and local government; in state administration a central role is played by → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_rz%C4%85dowa Government], and in local government administration → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Samorz%C4%85d_terytorialny local government] (→ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja Administration]) [ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Hubert_Izdebski/en H. Izdebski] ].
  
 
'''Literatura''': A. Błaś, J. Boć, J. Jeżewski, ''Nauka administracji'', Wrocław 2013; H. Izdebski, M. Kulesza, ''Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne'', Warszawa 2004; K. Żukowski, ''Administracja publiczna'', [w:] ''Leksykon prawa administracyjnego materialnego. 100 podstawowych pojęć'', red. T. Bąkowski, K. Żukowski, Warszawa 2016.
 
'''Literatura''': A. Błaś, J. Boć, J. Jeżewski, ''Nauka administracji'', Wrocław 2013; H. Izdebski, M. Kulesza, ''Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne'', Warszawa 2004; K. Żukowski, ''Administracja publiczna'', [w:] ''Leksykon prawa administracyjnego materialnego. 100 podstawowych pojęć'', red. T. Bąkowski, K. Żukowski, Warszawa 2016.

Wersja z 09:36, 16 maj 2018

Inne języki:
English • ‎français • ‎polski • ‎русский

PUBLIC ADMINISTRATION – a basic term used in administrative law and administration science found in the Polish Constitution (article 184, pursuant to which the administrative courts exercise control of public administration activities) and in legislation ( starting from 1999, from article 1 of the code of administrative procedure). Various definitions are adopted, which can be reduced to three approaches: negative, objective (functional) and subjective. In the negative approach, based on the separation of powers, p.a. is in a broader sense a part of the State’s activities (now generally known as public authorities, as the State in this sense also includes local government, in particular → local government), which is neither the creator of legislation nor the judiciary, and which, therefore, acting on the basis of the provisions of law and under the supervision of a judicial authority in accordance with the principle of legalism, is responsible in the public authorities system for the practical status and overall public affairs (matters which are undertaken and managed with respect to public interest). This leads to the functional approach where p.a. means direct, practical execution of State tasks in a broader sense (public tasks). In this approach p.a. can go beyond the execution of laws, and refers to the management of public resources, for carrying out tasks from the scope of p.a. In the functional approach p.a. performs four types of activities - and administration: rationing-ordinal, which makes use of measures typical of the public imperium; providing for the delivery of public services in the sphere of education, health, culture, but also public transport or collective water supply and discharge of waste water; ownership, or public property management (dominium); development management, primarily through public planning. P.a. tasks can, where legislation provides for this, be carried out by entities not belonging to the p.a. structure, such as → non-governmental organizations or entrepreneurs (p.a. assigned tasks). In the subjective approach p.a. means p.a. apparatus - a team of people that are part of institutions distinct in the organizational structure of the State in a broader sense, created in order to perform tasks from the scope of p.a. These institutions are p.a. entities, among which a special place is occupied by → p.a. apparatus, i.e. bodies with statutory competence in the area of public imperium. Various aspects of p.a. expressed in various approaches, can be connected in the consolidated subjective-objective definition: p.a. is a group of activities, actions and organizational and implementary projects carried out for the benefit of public interest by various entities, bodies and institutions on the basis of the law and in forms defined by law. In this sense p.a. can be divided into State and local government; in state administration a central role is played by → Government, and in local government administration → local government (→ Administration) [ H. Izdebski ].

Literatura: A. Błaś, J. Boć, J. Jeżewski, Nauka administracji, Wrocław 2013; H. Izdebski, M. Kulesza, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2004; K. Żukowski, Administracja publiczna, [w:] Leksykon prawa administracyjnego materialnego. 100 podstawowych pojęć, red. T. Bąkowski, K. Żukowski, Warszawa 2016.

Counterliczniki