Kolegialność

KOLEGIALNOŚĆ (łac. collegialis – zbiorowy; ang. Collegiality) – zasada organizacyjna w procesie podejmowania decyzji przez ciała zbiorowe; kolegialny – oparty na współpracy grupy osób, zespołu; zbiorowy, zespołowy. Zbiorowe podejmowanie decyzji wiąże się także z kwestią ponoszenia za nie odpowiedzialności. Na ogół uznaje się, że decyzje podejmowane w procesie kolegialnym są lepsze niż te podjęte jednoosobowo. W Republice Rzymskiej kol. była powszechną praktyką, polegającą na powoływaniu na każdym stanowisku co najmniej dwóch osób (zawsze była to parzysta liczba), np. członów senatu – pełnienie urzędu przez dwie osoby miało zapewniać możność wzajemnej kontroli, zapobiegać oszustwom i korupcji. Powodem takiego działania był jednoczesny podział władzy i odpowiedzialności w celu zapobieżenia jednostkowej dominacji i zapewnienia wydajności oraz trafności podejmowanych decyzji. Kol. jako zasada organizacyjna zwykle obowiązuje w instytucjach władz publicznych (rządowych – rada ministrów, samorządowych – zarząd powiatu, województwa samorządowego), uczelniach (senat, rada wydziału), podmiotach biznesowych (zarządy) oraz organizacjach pozarządowych. Kol. w procesie podejmowania decyzji ma niewątpliwą zaletę, którą jest możliwość wykorzystania większej liczby informacji i szerszej wiedzy, gdyż członkowie organów kolegialnych różnią się wiedzą oraz doświadczeniem zawodowym i mają różnorodne spojrzenie na oceniane kwestie. Dlatego też uznaje się, że mogą oni lepiej niż jedna osoba zidentyfikować i ocenić większą liczbę rozwiązań. W administracji publicznej można wyróżnić dwa typy kol.: strukturalną i funkcjonalną. Pierwsza odnosi się do organizacji (wieloosobowej) organów decyzyjnych. Druga dotyczy sposobu działania organów administracji publicznej, polegającego na podejmowaniu decyzji w grupie, najczęściej większością głosów [ M. Kaczorowska ].

Literatura: C. Gallagher, Collegiality in the East and the West in the First millennium. A Study Based on the Canonical Collections, „The Jurist” 2004, nr 64 ■ R. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, Warszawa 2004 ■ S. Robbins, Zasady zachowania w organizacji, Poznań 2001.