Model biurokracji

MODEL BIUROKRACJI – wzorzec zorganizowania administracji publicznej. W ciągu ostatniego stulecia wykształciły się cztery modele biurokracji: weberowska, Nowe Zarządzanie Publiczne, współzarządzanie publiczne oraz neoweberyzm (wymiennie używa się tutaj pojęcia modele zarządzania publicznego). Istotę modelu biurokracji weberowskiej (→ Weber Max) stanowi precyzyjny podział obowiązków, sformalizowany system nakazów i sankcji, podział ról oparty na specjalistycznych kompetencjach weryfikowanych w toku sformalizowanych postępowań weryfikacyjnych. W hierarchicznej strukturze władzy organizacyjnej czynności wykwalifikowanych urzędników regulowane są za pomocą ogólnych, abstrakcyjnych i precyzyjnie określonych reguł. Model Nowego Zarządzania Publicznego (NZP) oparty jest na przekonaniu o zasadności wprowadzania do sektora publicznego metod zarządzania zaczerpniętych z sektora prywatnego (np. zarządzanie poprzez rezultaty, budżet zadaniowy, standardy usług) oraz urynkowienie wykonywania zadań publicznych (prywatyzacja, agencje wykonawcze, kontraktowanie, → partnerstwo publiczno-prywatne). Model współzarządzania publicznego jest reakcją na narastające problemy niesterowności współczesnego państwa oraz na postępujący proces delegitymizacji hierarchicznego sposobu koordynacji działań zbiorowych. Charakterystyczne dla tego modelu są: policentryczność, sieciowość, wielopoziomowość, interaktywność, koncyliacyjność, partycypacja i dzielona odpowiedzialność. Neoweberowski model zarządzania publicznego nawiązuje do tradycji weberowskiej, w szczególności tych jej elementów, które dotyczą nowoczesnej biurokracji oraz sposobów jej urządzenia. Ponadto odwołuje się do idei apolityczności → służby cywilnej. W tym modelu są także dostrzegalne elementy NZP, w tym: zorientowanie na wysoką jakość usług publicznych, dbałość o ekonomiczność i skuteczność realizacji zadań publicznych (→ Nowe Zarządzanie Publiczne; współrządzenie) [ S. Mazur ].

Literatura: Neoweberyzm, red. S. Mazur, Warszawa 2016 ■ M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo, Warszawa 2002 ■ Współzarządzanie publiczne, red. S. Mazur, Warszawa 2015.