Samorząd terytorialny/en: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Administracji Publicznej

(Utworzono nową stronę "Local government")
 
(Utworzono nową stronę "'''LOCAL GOVERNMENT''' - the basic form of public authority decentralization, which consists of the performance of a substantial part of public tasks by local government...")
Linia 1: Linia 1:
 
<languages/>
 
<languages/>
'''SAMORZĄD TERYTORIALNY''' – podstawowa forma decentralizacji władzy publicznej, polegająca na wykonywaniu istotnej części zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez organy jednostek samorządu terytorialnego, wyłonione przez ustawowo utworzone lokalne i regionalne wspólnoty ogółu mieszkańców (wspólnoty samorządowe), w ramach ustaw, przy wykorzystaniu również instrumentów demokracji bezpośredniej (w szczególności → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Referendum_lokalne referendum]), pod dokonywanym obecnie wyłącznie z punktu widzenia zgodności z prawem, nadzorem organów administracji państwowej (→[http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Nadzór_nad_samorządem_terytorialnym nadzór nad samorządem terytorialnym]). S.t. stanowi tym samym istotny instrument uspołecznienia wykonywania władzy publicznej (państwa w szerszym znaczeniu) i zarazem realizacji → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zasada_pomocniczości_(subsydiaryzm) zasady pomocniczości] (dawniej nazywanej subsydiarnością) w jej klasycznym rozumieniu. Funkcjonowanie odpowiednio silnego s.t. jest standardem międzynarodowym, w szczególności uznanym w → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Europejska_Karta_Samorządu_Lokalnego  Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego], ratyfikowanej przez RP w 1994 r. S.t. jest wyrazem szerszej kategorii pionowego podziału władz, występującego w państwach demokratycznych obok klasycznego podziału poziomego (trójpodziału władz). W państwie unitarnym (jednolitym), jakim jest RP, s.t. stanowi zdecentralizowaną terytorialnie (zgodnie z Konstytucją RP ustrój terytorialny zapewnia decentralizację władzy publicznej) część władzy wykonawczej, a przez to → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_publiczna administracji publicznej]. W federacjach i państwach opartych na autonomii regionalnej (jak Hiszpania i Włochy) decentralizacja terytorialna obejmuje również władzę ustawodawczą, a w federacjach może dotyczyć także władzy sądowniczej. W większych państwach, obok starszego – samorządu lokalnego, w szczególności samorządu gminnego, występuje samorząd regionalny. W RP na s.t. składają się, od przywrócenia samorządu w 1990 r., → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Gmina gminy] jako jednostki podstawowe i (od 1999) → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Powiat powiaty], wraz z gminami będące jednostkami samorządu lokalnego, oraz (także od 1999) → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Województwo województwa] jako jednostki samorządu regionalnego. Jednostki s.t. mają osobowość prawną, a ich samodzielność podlega konstytucyjnie zagwarantowanej ochronie sądowej. Nadzór nad jednostkami s.t. sprawują wojewodowie i prezes rady ministrów, a w zakresie spraw finansowych → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Regionalne_izby_obrachunkowe regionalne izby obrachunkowe]. S.t. jest powołany do wykonywania zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej jako → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zadania_własne zadań własnych]. W odniesieniu do tych zadań przyjęte jest podwójne domniemanie odpowiadające istocie zasady pomocniczości: s.t. wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez konstytucję lub ustawy dla innych organów władz publicznych, a gmina wykonuje wszystkie zadania s.t. niezastrzeżone dla innych jednostek s.t. Oznacza to, że o ile zadania powiatu i województwa muszą być wyraźnie określone ustawowo (ustawa o samorządzie województwa przyznała mu jednak ogólną kompetencję w zakresie rozwoju województwa), o tyle zakres zadań gminy jest określony ogólnie jako wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów, przy zawężaniu tak określanej swobody podejmowania zadań przez orzecznictwo organów nadzoru i sądów administracyjnych. Jednostki s.t. powinny być wyposażone w środki odpowiednie do przypadających im zadań (zgodnie z konstytucyjną zasadą adekwatności), co nie zawsze okazuje się realizowane w praktyce. Obok zadań własnych jednostki s.t. mogą mieć ustawowo zlecone wykonywanie określonych zadań z zakresu administracji rządowej (→[http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zadania_zlecone zadania zlecone]), jak również mogą przejmować w drodze porozumień wykonywanie innych zadań z zakresu zarówno administracji rządowej, jak i innych jednostek s.t. (→[http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zadania_powierzone zadania powierzone]). Zgodnie z tradycją właściwą kontynentowi europejskiemu, organy jednostek s.t. dzielą się na stanowiące i wykonawcze. → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organ_stanowiący_i_kontrolny_samorządu_terytorialnego Organy stanowiące i kontrolne s.t. ] (rady gmin i powiatów, sejmiki województw) są wybierane w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich w głosowaniu tajnym. Jeśli chodzi o → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organ_wykonawczy_samorządu_terytorialnego organy wykonawcze s.t.], występuje zasadnicza różnica pomiędzy gminami i pozostałymi jednostkami s.t.: w gminach jednoosobowe organy wykonawcze (wójt/burmistrz/prezydent miasta) są od 2002 r. wybierane w wyborach bezpośrednich, natomiast w powiatach i województwach zarządy – kolegialne organy wykonawcze (z przewodniczącymi im, odpowiednio, starostami i marszałkami) są tradycyjnie wybierane i odwoływane przez organy stanowiące [ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Hubert_Izdebski H. Izdebski] ].
+
'''LOCAL GOVERNMENT''' - the basic form of public authority decentralization, which consists of the performance of a substantial part of public tasks by local government units independently and at their own responsibility. L.g. units are selected by lawfully created local and regional communities (local community), in accordance with legal acts and with the use of direct democracy instruments (in particular → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Referendum_lokalne referendum]), under the supervision (which presently means overseeing compliance with the law)of state administration bodies (→ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Nadzór_nad_samorządem_terytorialnym supervision of local government]). L.g. constitutes a vital instrument of socializing the exercise of public authority (in the broader sense) and at the same time, the implementation of the → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zasada_pomocniczości_(subsydiaryzm) principle of subsidiarity] in the classic sense. The functioning of an appropriately strong l.g. is an international standard, in particular recognized in the [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Europejska_Karta_Samorządu_Lokalnego  European Charter of Local Self-Government], ratified by the Republic of Poland in 1994. L.g. is an expression of a wider category of the vertical division of authority found in democratic countries along with the classic horizontal division (tripartite separation of powers). In a unitary (homogenous) state, such as the Republic of Poland, l.g. is territorially decentralized (in accordance with the Constitution of Poland the territorial system ensures the decentralization of public authority) part of executive power, and hence of  → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_publiczna public administration]. In federations and countries based on regional autonomy (Spain and Italy) territorial decentralization also includes the legislative authority, and in federations it may also apply to the judiciary. In larger countries, next to the older - local government, in particular the municipal government, there is also the regional government. Since the restoration of local government in Poland in 1990, l.g. consists of → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Gmina municipalities] as basic units and (since 1999) → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Powiat counties], along with the municipalities as units of local government, and (also since 1999) → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Województwo voivodships] as units of regional government. L.g. units have legal personality and their independence is subject to the constitutionally guaranteed judicial protection. L.g. entities are supervised by voivodes and the President of the Council of Ministers, and in financial matters → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Regionalne_izby_obrachunkowe regional audit chambers]. L.g. is appointed to perform public tasks in order to meet the needs of the local community as → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zadania_własne own tasks]. In relation to these tasks a double presumption is assumed that corresponds to the essence of the principle of subsidiarity: l.g. performs public tasks that are not reserved by the Constitution or the law for other public authorities and the municipality performs all tasks of l.g. which are not reserved for other l.g. units. This means that in the case of county and voivodship tasks, these must be clearly specified by law (however the law on voivodship self-government gives overall competence with respect to the development of the voivodship), but the range of tasks of the municipality is defined in a general manner as all public affairs of local  importance, not reserved by law for other entities, whilst narrowing their freedom of implementing tasks by the case-law of the supervisory bodies and the administrative courts. L.g. units should be equipped with means appropriate to the entrusted tasks (in accordance with the constitutional principle of appropriateness), which is not always the practice. Besides their own tasks l.g. units may have legally delegated specific government administration tasks (→ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zadania_zlecone assigned tasks]), and they may also, by way of agreements, take over the performance of other tasks lying in the scope of government administration and other l.g. units (→ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Zadania_powierzone entrusted tasks]). According to European tradition, the bodies of l.g. units are divided into constitutive and implementing bodies. → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organ_stanowiący_i_kontrolny_samorządu_terytorialnego L.g. constitutive and audit bodies] (municipality and county councils, voivodship sejmiks) are elected through universal elections, equal and direct, conducted by  secret ballot. In the case of → [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Organ_wykonawczy_samorządu_terytorialnego l.g. implementing bodies], there is a fundamental difference between municipalities and other l.g. units: since 2002 in the communes the single person implementing authorities (village mayor/mayor/president of the city) are chosen in direct elections, whereas in counties and voivodships the boards, which are collegial bodies (chaired respectively by starosts and marshals), are traditionally chosen and dissolved by constitutive bodies [ [http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Hubert_Izdebski/en H. Izdebski] ].
  
 
'''Literatura''': B. Dolnicki, ''Samorząd terytorialny'', Warszawa 2016; ''Encyklopedia samorządu terytorialnego'', red. K. Miaskowska-Daszkiewicz, B. Szmulik, Warszawa 2010; H. Izdebski, ''Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności'', Warszawa 2014.
 
'''Literatura''': B. Dolnicki, ''Samorząd terytorialny'', Warszawa 2016; ''Encyklopedia samorządu terytorialnego'', red. K. Miaskowska-Daszkiewicz, B. Szmulik, Warszawa 2010; H. Izdebski, ''Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności'', Warszawa 2014.

Wersja z 11:16, 26 maj 2018

Inne języki:
English • ‎français • ‎polski • ‎русский

LOCAL GOVERNMENT - the basic form of public authority decentralization, which consists of the performance of a substantial part of public tasks by local government units independently and at their own responsibility. L.g. units are selected by lawfully created local and regional communities (local community), in accordance with legal acts and with the use of direct democracy instruments (in particular → referendum), under the supervision (which presently means overseeing compliance with the law)of state administration bodies (→ supervision of local government). L.g. constitutes a vital instrument of socializing the exercise of public authority (in the broader sense) and at the same time, the implementation of the → principle of subsidiarity in the classic sense. The functioning of an appropriately strong l.g. is an international standard, in particular recognized in → the European Charter of Local Self-Government, ratified by the Republic of Poland in 1994. L.g. is an expression of a wider category of the vertical division of authority found in democratic countries along with the classic horizontal division (tripartite separation of powers). In a unitary (homogenous) state, such as the Republic of Poland, l.g. is territorially decentralized (in accordance with the Constitution of Poland the territorial system ensures the decentralization of public authority) part of executive power, and hence of → public administration. In federations and countries based on regional autonomy (Spain and Italy) territorial decentralization also includes the legislative authority, and in federations it may also apply to the judiciary. In larger countries, next to the – older - local government, in particular the municipal government, there is also the regional government. Since the restoration of local government in Poland in 1990, l.g. consists of → municipalities as basic units and (since 1999) → counties, along with the municipalities as units of local government, and (also since 1999) → voivodships as units of regional government. L.g. units have legal personality and their independence is subject to the constitutionally guaranteed judicial protection. L.g. entities are supervised by voivodes and the President of the Council of Ministers, and in financial matters → regional audit chambers. L.g. is appointed to perform public tasks in order to meet the needs of the local community – as → own tasks. In relation to these tasks a double presumption is assumed that corresponds to the essence of the principle of subsidiarity: l.g. performs public tasks that are not reserved by the Constitution or the law for other public authorities and the municipality performs all tasks of l.g. which are not reserved for other l.g. units. This means that in the case of county and voivodship tasks, these must be clearly specified by law (however the law on voivodship self-government gives overall competence with respect to the development of the voivodship), but the range of tasks of the municipality is defined in a general manner as all public affairs of local importance, not reserved by law for other entities, whilst narrowing their freedom of implementing tasks by the case-law of the supervisory bodies and the administrative courts. L.g. units should be equipped with means appropriate to the entrusted tasks (in accordance with the constitutional principle of appropriateness), which is not always the practice. Besides their own tasks l.g. units may have legally delegated specific government administration tasks (→ assigned tasks), and they may also, by way of agreements, take over the performance of other tasks lying in the scope of government administration and other l.g. units (→ entrusted tasks). According to European tradition, the bodies of l.g. units are divided into constitutive and implementing bodies. → L.g. constitutive and audit bodies (municipality and county councils, voivodship sejmiks) are elected through universal elections, equal and direct, conducted by secret ballot. In the case of → l.g. implementing bodies, there is a fundamental difference between municipalities and other l.g. units: since 2002 in the communes the single person implementing authorities (village mayor/mayor/president of the city) are chosen in direct elections, whereas in counties and voivodships the boards, which are collegial bodies (chaired respectively by starosts and marshals), are traditionally chosen and dissolved by constitutive bodies [ H. Izdebski ].

Literatura: B. Dolnicki, Samorząd terytorialny, Warszawa 2016; Encyklopedia samorządu terytorialnego, red. K. Miaskowska-Daszkiewicz, B. Szmulik, Warszawa 2010; H. Izdebski, Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2014.

Counterliczniki